Aile hukuku, aile yapıları ve içinde yer alan kişilerin hukuki hak ve sorumluluklarını düzenleyen bir hukuk dalıdır. Evlilik, boşanma, nafaka ve velayet gibi konuları kapsar. Evlilik, iki kişinin karşılıklı hak ve yükümlülüklerine dayalı sözleşmeye dayalı bir kurumdur. Boşanma ise evliliğin sona ermesi, eşlerin ayrılmasıdır. Anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Nafaka ise boşanma veya ayrılık sonrası bir eşin diğerine maddi desteği sağlamasıdır. Velayet ise çocukların kimin yanında kalacağını belirleyen bir kavramdır. Türkiye’de velayet genellikle annelere verilse de babaların da velayet alma hakları bulunmaktadır.
Evlilik
Evlilik, iki kişinin hayatını birleştirdiği sözleşmeye dayalı bir kurumdur. Bu sözleşme, eşlerin karşılıklı hak ve yükümlülüklerini belirleyerek devam eder. Evlilik, sadece birliktelik değil, aynı zamanda hukuki bir işlemdir. Evlilik, kurulduğu ülkelerin kanunlarına uygun olarak gerçekleştirilir ve yapılan nikah resmi bir kayıt altına alınır. Nikahın ardından, eşler arasında maddi ve manevi açıdan birtakım yükümlülükler doğar. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda boşanma gibi sonuçlarla karşılaşılabilir.
Boşanma
Boşanma, evliliğin sona ermesi ve eşlerin birbirinden ayrılmasıdır. Türkiye’de boşanma davaları aile mahkemelerinde görülür. Boşanma davasının açılabilmesi için belirli şartlar vardır. Bu şartlar arasında evlilik birliğinin temelinden sarsılması, eşlerin ayrı yaşamaları gibi nedenler yer alır. Boşanma süreci anlaşmalı veya çekişmeli olarak gerçekleşebilir. Anlaşmalı boşanmada taraflar, kendi aralarında anlaşarak boşanma sürecini tamamlarlar. Çekişmeli boşanmada ise taraflar anlaşmaya varamaz ve mahkeme süreci başlar. Boşanma sürecinde nafaka ve velayet gibi konular da ele alınır.
Anlaşmalı Boşanma
Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya göre daha az masraf ve zamana mal olan bir boşanma sürecidir. Eşler, boşanma konusunda karşılıklı anlaşmaya varır ve belirli konuları kararlaştırırlar, örneğin mal paylaşımı, velayet veya nafaka konuları. Anlaşmalı boşanma davası, genellikle çekişmeli boşanmaya göre daha hızlı tamamlanır ve bu nedenle daha az maliyetlidir. Eşlerin ayrılma sürecinde birbirleriyle daha az teması varsa veya boşanma sonrası daha olumlu bir ilişki sürdürmek istiyorlarsa, anlaşmalı boşanma her zaman bir seçenek olarak tercih edilir.
Çekişmeli Boşanma
Çekişmeli boşanma, çiftlerin evliliklerinde karışıklıklar yaşaması sonucu anlaşamadıkları durumlarda başvurdukları bir süreçtir. Eşlerin, mal paylaşımı, velayet, nafaka ve boşanma davası ile ilgili anlaşamadıkları durumlarda çekişmeli boşanma yolu tercih edilir. Bu süreç çekişmeli olduğundan dolayı, bazı durumlarda aylar hatta yıllar sürebilir. Çekişmeli boşanma davaları, mahkemelerde görülür ve çiftlerin haklarının korunması için avukatlar aracılığıyla yürütülür. Bu süreçte, çiftler arasında ciddi anlaşmazlıklar yaşanabilir ve bu nedenle bu durumun yargıçlar tarafından çözülmesi gerekebilir.
Nafaka
Nafaka, boşanma veya ayrılık sonrası bir eşin diğerine maddi destek sağlamasıdır. Boşanma davası sonucunda hakim, duruma göre karşılıklı olarak nafaka ödenmesini kararlaştırabilir. Nafakanın belirlenmesinde tarafların gelir düzeyi, yaşam standartları, mesleki durumları, evlilik süresi ve çocuk sayısı gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Boşanma sonucunda oluşabilecek ekonomik dengeleri sağlamak veya çocukların sağlıklı büyümesini, eğitimlerini sürdürebilmelerini sağlamak amacıyla hükmedilen nafaka, belirli bir süre için veya yargılama sonunda belirlenen süre boyunca ödenir. Ayrıca, nafaka ile ilgili düzenlemeler çocukların bakım ve beslenmesi ile ilgili de olabilir.
Ödenecek nafaka miktarı, ödenme şekli, ödeme süresi gibi konular mahkeme tarafından belirlenir ve hüküm gereği düzenli olarak ödenmesi gerekir. Herhangi bir sebeple ödemeler gecikirse veya yapılmazsa, haklı bir sebep olmadıkça, nafaka alan tarafından yasal yollara başvurulabilir.
Velayet
Velayet, boşanma ya da ayrılık sonrasında en çok tartışılan konulardan biridir. Çocukların kimin yanında kalacağına karar veren bir kavram olarak tanımlanabilir. Türk hukuk sistemi, genellikle velayeti anneye vermektedir. Ancak, babaların da velayeti alma hakları bulunmaktadır.
Ancak, velayetin kimde kalacağına karar verirken, çocuğun menfaatleri her zaman ön planda tutulmalıdır. Olayın çekişmeli olması durumunda mahkeme, sosyal çalışmalar yürüterek çocuğun hangi ebeveynin yanında daha mutlu olduğunu belirlemeye çalışır. Velayet hakkını alan taraf, çocuğun bakımı ve eğitimi ile ilgili tüm kararları tek başına alabilir ve sorumlu olur.
Bunun yanı sıra, mahkeme kararları dışında, ebeveynler arasında anlaşma yoluyla da velayeti paylaşmak mümkündür. Bu durumda, ebeveynler çocuğun ihtiyaçlarına göre bir plan yaparlar ve bu plan mahkemece onaylanarak yasal hale gelir.
Velayet konusu, çocukların mutluluğunu ve sağlıklı gelişimini direkt olarak etkileyen bir konudur. Bu nedenle, çekişmeli durumlar yerine, anlaşmalı velayet paylaşımı tercih edilmelidir.
