Evlât edinme, bir çocuğun biyolojik ailesinden yasal olarak ayrılması ve yeni bir aile tarafından kabul edilmesi işlemidir. Ancak, evlât edinme kararı her zaman kalıcı değildir ve iptal edilebilir. İptal, aynı şekilde mahkeme tarafından verilen bir karar gerektirir. Evlât edinme kararının iptal edilmesi için önemli belirleyici faktörler vardır. Bazı durumlarda, iptal öğrencinin biyolojik ailesi ile iletişime geçmek istemesi sonucu gerçekleşebilir. Öte yandan, evlât edinen ailelerin belirli durumlar altında çocuklarına bakamadıklarından dolayı da iptal gerçekleşebilir.
Evlâtlıkta İptal Şartları
Evlât edinme kararı, çocuğun yararına olan nedenlerle alınır. Ancak evlât edinildikten sonra belirli şartlar altında bu kararın iptal edilebileceği durumlar vardır. Evlâtlığın iptal edilebilmesi için hem biyolojik ailenin hem de evlat eden ailenin belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Evlat edinme kararının öğrenildiği tarihten itibaren altı ay içinde iptal davası açılabilmektedir.
Evlâtlıkta iptal şartları arasında; biyolojik ailenin çocuğu geri istemesi, evlat edinme kararının usul ve esasa aykırı bulunması, evlat edinen ailenin çocuğa kötü muamele veya ihmalkarlık gibi yetersizlikleri yer almaktadır. Bunun yanı sıra, evlât edinme kararının güncel hayat koşullarına uygun olmaması da iptal sebepleri arasındadır.
- Biyolojik ailenin çocuğu geri istemesi durumunda, ailenin çocuğu bakabileceğine dair olumlu yönde bir önerisi ve kanıtı olmalıdır.
- Usul ve esasa aykırı bulunması durumunda, evlat edinme kararı hukuka uygun şekilde yapılmamış olabilir veya çocuğun yararına uygun olmayabilir.
- Evlât edinen ailenin çocuğa kötü muamele veya ihmalkarlıkta bulunması durumunda, çocuğun güvenliği risk altında olabilir.
- Evlât edinme kararının güncel hayat koşullarına uygun olmaması durumunda, çocuğun gelişimi veya yararı açısından bir sorun olabilir.
Evlâtlıkta iptal şartları doğrultusunda, belirli süreler ve usuller dâhilinde iptal davası açılabilmektedir.
İptal Davası Açma Süreci
Evlâtlık kararının iptali için davayı açmak zorunludur. İptal davası açabilmek için bazı şartların mevcut olması gerekmektedir. Bunlar arasında öncelikle iptal davasının açılabileceği kişilerin kimler olduğunun iyi belirlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca iptal davası için, evlat edinmenin gerçekleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmedikçe dava açılamaz. Beş yılı geçmiş olsa dahi birçok hukuki sebep belirtildiği taktirde dava açılabilir.
İptal davası açmak istiyorsanız önce bir avukatla görüşmeniz daha doğru olacaktır. Avukat, sizin talebinizi dinledikten sonra sizin adınıza talebinizi verecektir. Dava açılması gerektiğine kanaat getirilirse avukat, resmi davayı mahkemeye sunacaktır. Davanın kabul edilmesiyle birlikte, mahkeme tarafından iptal kararı verilecektir.
İptal Davası Açma Sürecinde İzlenecek Adımlar
Evlât edinme kararının iptali için yapılacak ilk şey, avukata danışmaktır. Avukat, iptal davası açılması için gerekli şartları ve süreci detaylı bir şekilde açıklayacaktır. Davanın açılması için belirli adımlar izlenmelidir:
- İhtarname göndermek: İptal davası açmadan önce biyolojik aileye yazılı ihtarname göndermek gereklidir. Ihtarname, evlat edinme kararının neden iptal edilmesi gerektiğini ve belirli bir süre içinde davayı açacaklarını bildirir. Ihtarname bir tebligat olmadığından, karşı tarafın cevap verip vermeyeceği belirsizdir.
- İdari başvuru yapmak: İhtarname gönderildikten sonra, idari başvuru yapmak gereklidir. Yetkililer, evlatlık işlemlerinin iptali için bir araştırma yapacaklardır. İdari başvuru sonucunda, evlat edinme işlemi için belirli yasal şartların ihlal edildiği tespit edilirse, davaya devam etmek mümkün olacaktır.
- Dava açmak: İhtarname gönderildi ve idari başvuru yapıldıktan sonra, dava açılabilir. Dava, mahkemede görülecek ve mahkeme kararı ile evlat edinme kararı iptal edilecektir.
İptal davası açma süreci oldukça zahmetli olabilir. Bir avukatın yardımı, doğru adımların izlenmesi için önemlidir. Adımları doğru bir şekilde izlenmezse, davalar muhtemelen başarısızlıkla sonuçlanacaktır.
İhtarname Gönderme
Evlât edinme kararının iptalinde, öncelikle biyolojik aileye ihtarname göndermek gerekmektedir. İhtarname, evlât edinmenin iptali talebinin bir bildirimi olarak biyolojik aileye gönderilir. Bu sayede, biyolojik ailenin evlâtın geri alınmasına karşı itiraz etme hakkı doğar. İhtarnamenin içeriği, iptal sebepleri ve karşılıklı yükümlülükler açık bir şekilde belirtilmelidir.
İhtarname, noter üzerinden veya posta yoluyla gönderilebilir. Noter üzerinden göndermek, bir delil niteliği taşır ve daha güvenli bir şekilde ulaşır. Posta yoluyla yapılacak gönderimlerde ise, ihtarname iadeli taahhütname ile gönderilerek, iadeli olarak kabul edilmesi sağlanmalıdır. Böylece, biyolojik ailenin ihtarnameyi aldığına dair belge elde edilebilir.
İdari Başvuru Yapma
Evlât edinme kararının iptali için öncelikle idari başvuru sürecinin tamamlanması gerekmektedir. İdari başvuru, evlat edinme kararının verildiği kuruma yapılan resmi bir başvurudur. Bu başvurunun yapılması, iptal davası açmadan önce kanuni bir zorunluluktur ve ayrıca delil niteliği taşır. İdari başvuru sonucunda verilen kararlar, iptal davası sürecinde delil olarak kullanılabilir.
İdari başvuru için, öncelikle evlatlık edinilen çocuğun kayıtlı olduğu kuruma resmi bir dilekçe ile başvurulmalıdır. Dilekçede, evlât edinme sürecinde yaşanan hatalar ve kararın iptali talep edilmelidir. Dilekçe ile birlikte evlatlık edinilen çocuğa ait belgeler ve kanıtlar da sunulmalıdır.
İdari başvuru sonucunda olumlu bir karar alınırsa, evlatlık edinilen çocuğun kayıtları güncellenerek evlâtlık durumu sonlandırılacaktır. Olumsuz bir karar alınırsa, iptal davası açılabilir. Ancak, idari başvuru sürecinin ikinci bir kez kullanılması mümkün değildir.
İptal Davası Açma Süresi
İptal davası açma süresi evlatlık sürecinde oldukça önemlidir. Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen süre 1 yıldır. Yani, evlat edinme kararının alınmasından itibaren 1 yıl içinde iptal davası açılmalıdır. Ancak, bazı durumlarda bu süre uzatılabilir. Örneğin, evlat edinme sırasında yanıltıcı bilgiler verilmişse, iptal davası süresi 5 yıla kadar uzatılabilir. İptal davası açma süresi dolduktan sonra, kararı etkileyen şartlar ortadan kalksa bile dava açma hakkı kaybedilmiş olur. Bu sebeple, evlatlık sürecinde hakkınızı aramak için belirlenen süreyi ihmal etmemeniz çok önemlidir.
İptal Sonrası Durum
Evlâtlık iptal edildikten sonra çocuk, biyolojik aile ile ilişki kurma hakkını elde edebilir. Bunun için çocuk, mahkemeye başvurarak biyolojik ailesinin kim olduğunu öğrenebilir. Ayrıca, evlâtlık iptal edildikten sonra evlâtlık hükümlerinden kaynaklanan haklar ve borçlar sona erer. Örneğin, çocuk, evlâtlık kararı gereği miras bırakan olarak kabul ediliyorsa, bu hak iptal edilir. Ancak, evlât edinen ailenin çocuğa sağladığı diğer haklar ve borçlar devam eder. Örneğin, eğitim ve sağlık harcamaları gibi. Evlâtlığın iptal edilmesi, çocuğun kişiliğine, onuru ve itibarına zarar veremez ve evlâtlıktan kaynaklanan borçlar ile sorumluluk devam eder.
Biolojik Aile İle İlişki Kurma
Evlâtlık iptaline karar verildikten sonra, çocuk biolojik ailesi ile temas kurma hakkına sahip olabilir. Ancak, bu duruma karar vermek, çocuğun psikolojik sağlığı açısından önemlidir ve belli şartlar altında yapılabilir.
Evlât edinme davasında çocuğun yasal velisi olan kişi, evlât edinme kararından sonra çocuğun kimlik bilgilerini saklama hakkına sahiptir. Bu nedenle, çocuk biolojik ailesiyle yalnızca velisinin izniyle temas kurabilir. Biyolojik aileyle ilişki kurmak isteyen çocuk, öncelikle izin istemek için mahkemeye başvurmalıdır.
Mahkeme, çocuğun çıkarları göz önünde bulundurularak biyolojik aile ile ilişki kurmaya izin verebilir veya reddedebilir. İzin verilirse, biyolojik aile ile iletişime geçmenin yolları belirlenir ve sürekli temasın mümkün olup olmadığına karar verilir.
Bu süreçte, çocuğun ruhsal sağlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Biyolojik aile ile iletişim, çocuğun sağlık, mutluluk ve refahı için önemlidir ancak çocuğun bu süreçte kafasında soru işaretleri ve karışıklıklar oluşabilir. Bu nedenle, çocuğun bu süreçte psikolojik desteğe ihtiyacı olabilir.
Mal Varlığı İadesi
Evlâtlık iptalinde mal varlığı iadesi süreci oldukça önemlidir. İptal kararı verildiği takdirde, adopte edilen çocuğa ait olan tüm maddi ve manevi haklar geri alınır. Mal varlığı iadesi, mahkeme tarafından verilecek bir karar ile gerçekleştirilir. Evlât edinme sürecinde elde edilen tüm haklar ve mal varlığı iptal kararının ardından doğal aileye iade edilir. İptal sonrası tarafların mal varlığına dair ne gibi hakları olduğu idari bir kararla belirlenir. İptal kararı verilen dosyada bulunan tüm belgeler, nüfus kaydı ve diğer önemli evraklarda yeniden düzenlenir. Doğal aileye iade edilen mal varlığı, çocuğun sağlığı, eğitimi ve geleceği için önemlidir.
Evlat Edinme İptali Örnekleri
Evlât edinme kararında iptal süreci, belirli şartların varlığı halinde mümkündür. Bilinçli rıza dışında yapılan evlât edinmeler, çocuğun başıboş bırakılması ya da fiziksel, duygusal ve cinsel şiddete maruz kalması durumunda evlâtlık iptal edilebilir. Benzer şekilde, evlât edinenlerin çocuğa karşı görevlerini yerine getirmemesi, zorbalık ya da ihmalleri, evlâtlığın sonlandırılmasına neden olabilir. Örneğin, çocuğun hayatına karışılmamak adına biyolojik aile yanlış yönlendirilerek evlat edinmiş olabilir ya da çocuk zorla evlat edinilmiş olabilir. Bu durumlarda evlât edinme kararının iptali için dava açılabilir.
Zorla Evlat Edindirilme
Zorla evlat edindirilme, hiçbir şekilde kabul edilebilir bir durum değildir ve evlat edinme kararının iptali mümkündür. Maalesef, dünya genelinde hala çocukların zorla evlat edindirilmesi gibi üzücü olaylar yaşanıyor. Ancak, çocukların bu durumdan kurtulmaları için hukuki yollar mevcuttur. Zorla evlat edindirilen çocuklar evlat edinme kararının iptali için bir avukata başvurabilir ve davayı açabilirler. Bu dava sürecinde tüm delillerin sunulması gerekmektedir. Mahkeme bu delillere dayanarak karar verecektir.
Ayrıca, zorla evlat edindirilen çocukların psikolojik olarak da destek almaları gerekmektedir. Bu çocukların geçmişleri ile yüzleşmeleri ve bu travmatik deneyimlerin üstesinden gelmeleri için yardım almaları önemlidir. Uygun destek alındığı takdirde, zorla evlat edindirilen çocuklar da mutlu bir gelecek inşa edebilirler.
Adopte Edilen Çocuğun Mahkeme Kararı Olmadan Kabul Edilmesi
Mahkeme kararı olmadan evlât edinilen çocuklar çoğunlukla yasal olmayan yollardan evlâtlık edinilirler. Bu durumdan dolayı evlât edinme kararı da yasal değildir ve iptal edilebilir. Örnek olarak; anne babasının rızası alınmadan, sahte evraklarla, rüşvet verilerek veya yarar sağlanmak amacıyla evlât edinme işlemleri gerçekleştirilir. Bu durumda biyolojik ailesi çocuğu geri almaya karar verirse, mahkeme kararı olmadan evlât edinilen çocuğun evlâtlık durumu iptal edilebilir.
Bu işlem için ilk önce ihtarname gönderilerek sonrasında mahkeme süreci başlatılabilir. Mahkeme sürecinde, evlât edinme kararının hukuka uygun olmadığı ve yasalara aykırı şekilde gerçekleştirdiği kanıtlanırsa, evlâtlık iptal edilir.
Diğer taraftan, biyolojik aile geri almaya karar verirse, evlât edinme kararının iptaline ilişkin davalara ilk olarak, çocuğun yaşadığı yerde bulunan asliye hukuk mahkemesinde başvurulmalıdır. Davada ispatlanması halinde evlâtlık iptal edilerek, biyolojik ailesine iade edilir.
