İdari işlemde iptal davası, bir idari işlemin hukuka uygunluğunun denetlenmesi amacıyla açılan bir davaya verilen isimdir. Ancak, iptal davası açacak kişilerin dikkate almaları gereken bazı hususlar bulunmaktadır. İptal davaları, idari işlemi yapan idarenin yerleşim yeri idare mahkemelerinde açılmalıdır. Bu mahkemeler, idari işlemi yapan idarenin merkezi ile ilgili değildir. Bununla birlikte, idare mahkemesi olmayan yerlerde ve bazı özel durumlarda ise bölge idare mahkemelerinde açılabilir. Bölge idare mahkemelerinin işleyişi hakkında da bilgi sahibi olunmalıdır. İptal davaları için açma süresi işlem tarihinden itibaren 60 gün olduğu unutulmamalıdır.
İptal Davası Nedir?
İptal davası, bir idari işlemin hukuka uygunluğunu denetlemek için açılan bir dava türüdür. Bu davada, ilgili kişi idari işlemin kendisine veya kamuya zarar verdiğini savunarak dava açabilir. İdari işlemin hukuka uygunluğunun denetlenmesi, idarenin keyfi davranışlarına karşı yasal koruma sağlar.
İptal davası, kişilerin haklarını koruma amacıyla başvurabilecekleri bir yoldur. Bu davada, idarenin işlemi tamamen yok edilir ve idarenin yaptığı işlem artık yok sayılır. Bu nedenle, iptal davası sadece ilgililerin talebi üzerine açılabilir ve toplum yararına açılmaz.
Bir idare işlemi iptal edildiğinde, bu işlemle ilgili hukuki sonuçlar da ortadan kalkar. Bu nedenle, idari işlem yapılması gereken durumlar, iptal davası sonucunda ortadan kalkabilir. İptal davası, yargı mercilerinin yürütme organını denetleme yetkisi kapsamında açılabilen bir dava türüdür.
Yetkili Mahkeme Hangisi?
İptal davaları, idari işlemi yapan idarenin yerleşim yerindeki idare mahkemelerinde açılmalıdır. Bu durumda iptal davası açacak kişi, idarenin merkezinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesine başvurmalıdır. Ancak, idare mahkemesi olmayan yerlerde veya idarenin merkezinde açılacak davaların işleyişinde problem yaşanması durumunda bölge idare mahkemeleri yetkili kılınabilir.
Bölge idare mahkemeleri, idari işlemi yapan idarenin merkezine göre sınıflandırılır ve bu şekilde, dava bölge idare mahkemesine açılır. Bu tür davaların sonuçlandırılması yine bölge idare mahkemesinin görevindedir. Ancak, bölge idare mahkemesi de bulunmayan veya her iki tarafın da isteği doğrultusunda üst bir idare mahkemesine başvurulabilir.
Özellikle, uzaklık nedeniyle idare mahkemesine başvurma imkanı olmayan kişiler veya idare mahkemesinde iş yükü nedeniyle sonuç alınamayacağı kanaati oluşan durumlar, bölge idare mahkemelerinin yetkisine girer ve dava bu mahkemelerde görülür.
Bölge İdare Mahkemeleri Hangi Durumlarda Yetkilidir?
Bölge idare mahkemeleri, idari işlemin yapıldığı yer ile başvuracak kişinin yerleşim yeri arasındaki uzaklık nedeniyle, idare mahkemesine başvurmanın güçlüğüne, idare mahkemesinin bulunmamasına veya idare mahkemesinde iş yükü nedeniyle uzun süre sonuç alınamayacağına kanaat getirilmesi halinde yetkilidir. Bölge idare mahkemeleri, idari işlemi yapmış olan idarenin yerleşim yerinde bulunur. Ancak, bölge idare mahkemesi olmayan yerlerde ve bazı özel durumlarda, bu davalar bölge idare mahkemelerinde açılabilir. Bölge idare mahkemelerinde açılan iptal davaları, idarenin merkezi ile ilgili bölge idare mahkemesince de sonuçlandırılır.
Bölge İdare Mahkemelerinin İşleyişi
Bölge İdare Mahkemelerinin İşleyişi
İptal davaları, idari işlemi yapan idarenin yerleşim yerindeki idare mahkemelerinde açılmalıdır. Ancak, bazı özel durumlarda bölge idare mahkemelerinde açılabilir. Bölge idare mahkemelerinde açılacak iptal davaları, idari işlemi yapan idarenin merkezi ile ilgili bölge idare mahkemesinde açılır ve davalar, yine idarenin merkezi ile ilgili bölge idare mahkemesince sonuçlandırılır. Bu sayede, davaların hızlı bir şekilde sonuçlandırılması, idarenin merkezi ile ilgili kararların da koordineli bir şekilde verilmesi sağlanır.
Yargıtay’ın Yetkisi
İptal davalarında, bölge idare mahkemelerinin verdiği kararlara karşı temyiz yolu açık olup son başvuru mercii Danıştaydır. Yani, bölge idare mahkemesinin vermiş olduğu karara itiraz edildiğinde, temyiz yolu açık ve itiraz edilebilir. Temyiz edilen karar sonrası son başvuru yerine, Danıştay seçilmiştir. Danıştay, idari işlemde iptal davası açan kişilerin son başvuru merciidir ve kararları kesindir. İptal davası açan kişilerin, bölge idare mahkemesi kararlarına karşı itiraz etmeden önce, Danıştay kararlarına baktıkları ve ayrıca Danıştay kararlarına nazaran, dava süreçlerinin daha uzun sürdüğü de bilinmektedir.
İptal Davası Açma Süresi Ne Kadardır?
İdari işlemde iptal davası açmak isteyen kişiler, işlem tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açmalıdır. Bu süre içinde dava açılmazsa, iptal davası hakkı düşer. Ancak, özel durumlarda bu süre uzatılabilir.
Örneğin, açılacak davayla ilgili yasal süreçler, tamamlanması gereken işlemler veya doğal afetler gibi öngörülemeyen durumlarda dava açma süresi uzatılabilir. Ayrıca, davayı açacak kişinin yaşadığı bir hastalık veya engellilik de sürenin uzatılmasını gerektirebilir.
Bu nedenle, davayı açacak kişilerin kesinlikle süreyi kaçırmamaları ve özel durumlarının varsa sürenin uzatılması için gerekli başvuruları yapmaları gerekir. Aksi takdirde, dava haklarını kaybedebilirler.
İptal Davası Açma Yeterliliği
İptal davası, idari işlemin hukuka uygunluğunu denetlemek amacıyla açılan bir dava türüdür. Bu nedenle, davayı açacak kişinin idari işlemden etkilenmiş olması ve işlemin tarafı ya da ilgilisi olması gerekmektedir.
İdari işlemden etkilenmek, işlemin sonucunun kişilerin hak ve menfaatlerini olumsuz yönde etkileme durumunu kapsamaktadır. Örneğin, bir kamu kurumunun verdiği bir karar sonucunda zarar görmüş olan bir vatandaş, bu işlemi iptal etmek için iptal davası açabilir.
İşlemin tarafı ya da ilgisi olmak ise, işlemin doğrudan tarafı olan veya karar üzerinde etkisi bulunan kişileri ifade etmektedir. Örneğin, bir ihale sürecinde haksızlığa uğrayan bir şirket, ihale kararını iptal etmek için iptal davası açabilir.
Bununla birlikte, iptal davası açabilmek için öncelikle idari başvuru yollarının tüketilmiş olması gerekmektedir. Yani, ilgili kişinin önce idari bir başvuru yaparak işlemi iptal etmeyi talep etmesi, ancak bu talebin kabul edilmemesi durumunda iptal davası açması mümkündür.
