Doğayı korumak ve çevreyi kirletmeme görevi biz insanoğluna aittir ancak bazen kontrol altına alınamayan nedenlerden ötürü çevresel hasarlar meydana gelebilir. Bu durum hasarın boyutuna göre tazminat davalarının açılmasını gerektirebilir. Çevresel hasar tazminat davalarında önemli olan konu ise hasarın tespit edilmesidir. Hasarın türüne, boyutuna, zamanlama ve yerine bağlı olarak farklı tespit yöntemleri kullanılmaktadır. Bu sayede çevresel hasarın tazmin edilmesi ve gelecekte benzer hasarların önlenmesi sağlanabilir. Çevresel hasar tespiti, çevreyi korumanın ve doğayı koruma sorumluluğumuzu yerine getirmenin bir gerekliliğidir.
Çevresel Hasarın Tanımı
Çevresel hasar, insan faaliyetlerinin doğal çevreye verdiği zararlardır. Gelişen teknoloji ve Endüstri Devrimi ile birlikte insan faaliyetleri doğanın doğal sürecinde oluşan dengeleri bozmuştur. Bu etki büyük ve sürekli bir hal almıştır. İnsanların doğanın kaynaklarını kullanımı, üretim sürecinde ortaya çıkan atıklar, su ve havayı kirleten faaliyetler, ormanların tahrip edilmesi gibi olaylar doğal sistemi değiştirir. Bu etkiler doğanın kendini yenileme kapasitesini aşarsa çevresel hasarlara yol açabilir. Günümüzde, çevresel hasarlarla mücadele etmek önemlidir ve doğayı korumak için insanların sorumlulukları vardır.
Çevresel Hasarın Tazminatı
Çevresel hasar nedeniyle ortaya çıkan maddi kayıplar, çevre zarar gören tarafların tazmin edilmesi gereken kayıplar arasındadır. Tazminat davalarında, hasarın tespiti oldukça önemlidir. Hasarın türü ve büyüklüğüne göre tazminat miktarı belirlenir. Hasarın tespiti, bu hasarın nedenlerinin ve etkilerinin tam olarak anlaşılmasını sağlar. Dava sürecinde, çevresel hasarı önlemek amacıyla etkin adımlar atılması gerekmektedir. Bu sayede, hem doğa korunmuş olur hem de zarar gören taraflar haklı olarak tazmin edilmiş olur.
Çevresel Hasarın Tespit Yöntemleri
Çevresel hasarın tespiti için farklı yöntemler kullanılır ve hasarın türüne, büyüklüğüne, zamanlamasına ve yerine göre değişir. Gözlem yoluyla yapılan fiziksel inceleme yöntemi ile hasarın oluştuğu alanlarda fiziksel olarak incelenerek hasarın nedenleri ve etkileri tespit edilir. Analiz yöntemi ile çevredeki örneklerin kimyasal analizleri yapılır ve hasarın nedenleri ve etkileri hakkında bilgi sahibi olunur. Ayrıca, modelleme yöntemi ile doğal ortamın sayısal bir modeli oluşturularak hasarın nedenleri ve etkileri hakkında önemli bilgiler elde edilir. Bu farklı yöntemler sayesinde hasarın nedenleri tespit edilerek etkileri hakkında önlemler alınabilir.
Çevresel Hasarın Fiziksel İncelemesi
Çevresel hasarın fiziksel incelemeleri, hasarın türüne bağlı olarak değişmektedir. Kimyasal hasarlar, biyolojik hasarlar ve fiziksel hasarlar olarak ayrılmaktadır. Bu nedenle, hangi alanda hasarın meydana geldiği belirlenerek, fiziksel inceleme yapılır. Örneğin, kimyasal hasarlar için öncelikle hasarlı bölgeden numuneler alınır ve analiz yöntemi ile kimyasal madde tespiti yapılır. Biyolojik hasarlarda ise, meydana gelen hasarın türüne göre özel inceleme yöntemleri kullanılmaktadır. Fiziksel hasarlarda ise, hasarın boyutları ölçülerek ve fotoğraflar çekilerek tespit edilmektedir.
Çevresel Hasarın Analizi
Çevresel hasarın analiz yöntemi, tespit edilen çevresel örneklerin kimyasal analizini kapsayan bir yöntemdir. Bu analizler, hasarın türüne, büyüklüğüne ve yerine göre farklılıklar göstermektedir. Bazı örneklere doğrudan analiz yapılabilmektedir ancak bazı örnekler için özel yöntemlerle analiz yapmak gerekmektedir. Analiz yöntemi, çevresel hasarın nedenlerini ve etkilerini saptamak için oldukça önemlidir. Böylece, çevresel hasarın boyutu ve kaynağı belirlenerek, tazminat davaları açılabilmektedir.
Çevresel Hasarın Modelleme Yöntemi
Çevresel hasarın modelleme yöntemi, doğal ortamın sayısal bir modelinin oluşturulması ile yapılır. Bu yöntem doğrultusunda, etkilenecek olan bölgenin sayısal bir modeli oluşturulur ve ardından simülasyon çalışmaları yapılır. Sayısal modellemeler, çevrenin mevcut durumundan hareketle, hasarın nedenleri ve etkileri hakkında bilgi sahibi olmayı sağlar. Bu sayede, hasarın nedenleri tespit edilerek, etkileri hakkında önlemler alınabilir. Yapılan çalışmalar sonucunda, çevresel hasarın olası etkileri önceden belirlenebilmektedir. Böylece, oluşabilecek hasar önlenerek çevrenin korunması sağlanabilmektedir.
Çevresel Hasar Tazminatı Davaları
Çevresel hasar tazminatı davaları, çevrenin korunması ile ilgili yasal düzenlemelerde yer almaktadır. Bu davalar, hasarın büyüklüğü ve nedenine göre açılabilmektedir. Öncelikle hasarın tespiti yapılır ve hasarın boyutu belirlendikten sonra tazminat miktarı hesaplanarak dava açılır. Davalar, hasarın neden olduğu maddi kayıpları tazmin etmeye yöneliktir.
Hasar tespiti yapılırken, çevreye verilen zararın büyüklüğü, çevre zarar gören tarafların etkilenme durumu, hasarın ne kadar süredir devam ettiği, ne tür bir çevresel zararın oluştuğu gibi faktörler dikkate alınır. Bu faktörler, tazminat miktarının belirlenmesinde de önemlidir.
Birçok ülkede, çevresel hasar tazminatı davaları açmak için belirli yasal prosedürlerin izlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, hasar tespiti ve tazminat miktarının hesaplanması gibi konularda uzman kişilerden destek alınması önemlidir.
Çevresel Hasarın Önlenmesi
Çevresel hasarların önlenmesi, çevrenin korunmasına ilişkin yasal düzenlemeler ile yapılmaktadır. Fabrikaların çevreye verdiği zararların azaltılması, denizlerin ve göllerin kirletilmemesi, hava kirliliği gibi konularda yasal düzenlemeler yapılmakta ve bu düzenlemeler ile çevresel hasarların önlenmesi hedeflenmektedir. Çeşitli atık kontrol sistemleri, arıtma sistemleri ve geri dönüşüm yöntemleri geliştirilerek doğaya verilen zararlar en aza indirilmeye çalışılmaktadır. Aynı zamanda insanlar da çevreye duyarlı davranarak, atıkların doğru şekilde ayrıştırılmasına, yenilenebilir enerji kaynaklarının tercih edilmesine, su ve enerji tasarrufu yapılmasına dikkat etmelidirler.
