İdari eylemlerde dava açmak isteyen vatandaşların öncelikle idari başvuru yapması gerekmektedir. Başvurunun reddedilmesi durumunda ise mahkemeye başvurulması gerekmektedir. Ancak bu sürece geçmeden önce, idari işlemleri doğru şekilde anlamak ve işlem sürecine uygun olarak hareket etmek gerekmektedir. Bu makalede, idari işlemlerin tanımı yapılacak ve idari eylemde dava açma sürecinde izlenmesi gereken yollar ele alınacaktır. İdari işlemlere uygun şekilde hareket ederek, vatandaşlar haklarını koruyabilir ve yasal süreçleri daha hızlı şekilde sonlandırabilirler.
İdari İşlemler Nedir?
İdari işlemler, devletin yürütmüş olduğu her türlü faaliyeti kapsayan eylemlerdir. Bu eylemler, vatandaşların haklarını korumak, yasal süreçleri yürütmek ve kamu yararını sağlamak gibi amaçlarla gerçekleştirilir. Ülke genelinde idari işlemler, idari makamlar tarafından yürütülür.
Örnek olarak; belediyelerin çevre düzenlemeleri, trafik cezaları, vergi kesintileri ve imar değişiklikleri, idari işlem kapsamına girer. Bu işlemler, vatandaşların haklarını korumak, yasal süreçlerin doğru işlemesini sağlamak ve kamu yararını korumak adına gerçekleştirilir.
İdari işlemlerde, vatandaşların haklarına uygun şekilde hareket edilmesi oldukça önemlidir. İdari işlem yapan kamu makamları, işlemleri yaparken adaletli, şeffaf ve insan haklarına saygılı olmalıdır. Eğer vatandaşların haklarına tecavüz edilen bir idari işlem gerçekleştirilirse, o zaman vatandaşlar idari yargı yoluna başvurabilir ve hakkını arayabilir.
İdari Eylemde Dava Açmak
İdari eylemlerde dava açmak için öncelikle idari başvuru yapmak gerekmektedir. İdari başvuru, idareye yapılan yazılı veya sözlü şikayet, itiraz veya talep olarak tanımlanabilir. Başvurunun usulü, şekli ve süresi gibi şartlara uyulması gerekmektedir. Eğer idari başvuru reddedilirse veya belli bir süre içinde cevap verilmezse, dava açmak için mahkemeye başvurulması gerekmektedir. Mahkemeye başvurmak için de çeşitli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar arasında yargılama usulü, mahkeme yetkisi ve yetkili mahkeme gibi faktörler bulunmaktadır. İdari eylemde dava açmak ciddi bir adımdır ve tüm şartlara uyulması gerekmektedir.
İdari Başvurunun Şartları
İdari işlemlere karşı açılacak dava öncesinde idari başvuru şarttır. İdari başvuru yapabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Süre şartı, idari işlemin tebliğ edildiği veya işlem tarihinden itibaren 60 gün içerisinde yapılması gerekmektedir. Ancak, bu süre bazı hallerde uzatılabilir.
Yetki şartı, başvurunun hangi merciye yapılacağını belirler. Başvurunun yapılacağı merci, işlemi yapan idari birimin üst mercii veya yargı mercii olabilmektedir.
Şekil şartı, başvurunun yazılı olarak belirli bir formatta yapılması gerektiğini ifade eder. Başvuru dilekçesi, başvurunun amacını ve gerekçelerini açıkça belirtmelidir.
Sebep şartı ise, başvuru gerekçesini belirler. Başvuru nedeni, idari işlemin hukuka aykırılığı veya hukuki yarar niteliğini taşımasıdır. İdari başvuru şartlarına uygun bir şekilde yapılan başvurular değerlendirilerek sonuçlandırılır veya reddedilir.
Başvurunun Süresi
İdari işlemlerde dava yoluna başvurmadan önce, idari başvurunun yapılabilmesi için belirli bir süre geçirilmemiş olması gerekmektedir. Bu süre, idari işlemin yapıldığı tarihten itibaren başlar. İdari işlemin yapılması veya tebliğ edilmesi tarihinde, işlemi yapan idari makam tarafından sürenin ne kadar olduğu belirtilir. İdari başvuru yapabilmek için gereken süre, işlem yapıldığı tarihten itibaren 60 gün olup, bazı özel düzenlemelerle süre uzatımı mümkün olabilmektedir.
Başvurunun Şekli
İdari işlemlerde dava açmak için öncelikle idari başvurunun yapılması gerekmektedir. İdari başvurunun yapılabilmesi için belirli bir şekle uyulması gerekmektedir. Bu şekil yazılı veya sözlü olarak gerçekleştirilebilir.
Yazılı başvurularda talebin belirtilmesi, gerekçesi, ad-soyad, imza ve iletişim bilgileri gibi bilgilerin bulunması gerekmektedir. Başvurunun belirli bir format veya form üzerinden yapılması istenebilmektedir. Sözlü başvurularda ise başvurunun alındığına dair belge veya tutanak düzenlenmesi önemlidir.
Başvurunun hangi şekilde yapılacağına karar vermek için ilgili mevzuatın incelenmesi, talebin niteliği ve idarenin işlem yapısına göre hareket edilmesi gerekmektedir.
Mahkemeye Başvuru Şartları
Mahkemeye başvurmadan önce uyulması gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Bunların başında, yargılama usulü gelmektedir. Yargılama usulü olarak, idarenin işlem tarihinden sonra yürürlüğe giren yasa hükümlerine uyulması gerekmektedir. Ayrıca, mahkemeye başvurulacak işleme karar veren idari makamın bulunduğu yerdeki mahkemede dava açılması gerekmektedir. Bu şekilde yetkili mahkemenin belirlenmesi mümkün olabilecektir. Son olarak, yetkili mahkemenin belirlenmesinde, işlem yapan idari makamın yetkisi ve işlemin konusu gibi unsurlar da dikkate alınmalıdır. Tüm bu şartların yerine getirilmesi durumunda, mahkemeye başvurulması mümkün olacaktır.
Yargılama Usulü
Mahkemeye yapılacak başvurularda belirli bir yargılama usulüne uyulması zorunludur. Bu usul, idarenin işlem tarihinden sonra yürürlüğe giren yasa hükümlerine göre belirlenir. Yargılama usulleri, idari mahkemelerin yargılama usullerinden farklılık gösterir. Davacı, idarenin hukuka aykırı bir işlem yaptığını belirterek, dava açar. Bu işlem sonrasında mahkeme, kanıtların incelenmesi ve ilgili hukuk kurallarının uygulanması sonucunda karar verir.
Yargılama usulü, taraflar arasında sunulan delillerin adil bir şekilde değerlendirilmesi, güçlü bir savunmanın yapılması ve hukukun üstünlüğü prensiplerinin korunması açısından büyük önem taşır. Yargılama usulü, idari mahkemelerde dava açacak olan kişilerin önceden araştırması gereken konulardan biridir. İlgili yargılama usulünün incelenmesi, mahkeme kararlarına etkili bir şekilde itiraz etmek ve haklarını korumak için gereklidir.
Mahkeme Yetkisi
Mahkemeye yapılacak başvurularda yetkili mahkeme belirlenmesi oldukça önemlidir. İdarenin işlem yaptığı yerin mahkemesinde açılması gerekmektedir. Bu kural, idarenin işlem yaptığı yerin yetki alanı içinde kalan mahkemelerin görevli olduğunu belirtir. Yetkisiz mahkemeye yapılan başvurular ise reddedilir.
İdari işlemin hangi idari makam tarafından yapıldığına bakarak, işlem yaptığı yerin hangi mahkemesinin yetkili olduğu belirlenir. Ancak bazı durumlarda işlem yaptığı yer ile idari işlem konusu birbirinden farklı yerlerde olabilir. Bu gibi durumlarda ise işlem yapılan yerin hangi mahkemesinin yetkili olduğu yargı içtihadı ile belirlenir.
Özetle, mahkemeye yapılacak başvurularda yetkili mahkeme belirlenmesi gerekmekte olup, bu yetki, idarenin işlem yaptığı yerin mahkemesinde açılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Yetkili Mahkeme
Mahkemeye yapılacak başvurularda, idari işlemi yapan makamın yetkisi ve idari işlemin konusuna göre belirli bir mahkemenin yetkili olup olmadığına karar verilmelidir. İdari işlemin yapıldığı yerdeki idari mahkeme genellikle yetkilidir. Ancak idari mahkemenin olmadığı durumlarda veya işlem yapılan yerin sınırları içinde birden fazla idari mahkeme varsa, yetkili mahkeme belirlenir.
Bu karar alınırken, idare hukukuna ilişkin kanunlar ve mevzuat incelenir. Yetkili mahkemenin belirlenmesi, davanın açılması için önemli bir aşamadır. Yanlış bir mahkemeye başvuru yapılması, davanın reddedilmesine neden olabilir. Bu nedenle, konuya hakim avukatlardan destek alınması önerilir.
İdari mahkemelerde açılacak davalar, genellikle kamu hukuku davalarıdır. Bu tür davalar, vatandaşların ve kamu kurumlarının çıkarlarına ilişkin hukuki uyuşmazlıkların çözülmesinde kullanılır.
