İdari sözleşme, idarenin yürüttüğü kamu hizmeti faaliyetleri sırasında ve kamuyla ilgili işlemler yapılırken taraflar arasında oluşan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde taraflar arasında anlaşmazlık yaşandığında ise çözüm için idari yargı düzeylerine başvurulması gerekmektedir. İdari yargı düzeyleri; idari yargı mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’dır. İdari yargı mahkemeleri yerel olarak idari yargı yetkisine sahipken, bölge idare mahkemeleri ikinci derece mahkemelerdir ve idari yargıda verilen kararların temyizinde görevlidirler. En üst düzeydeki idari yargı mercii ise Danıştaydır ve bölge idare mahkemeleri ve idari yargı mahkemelerinin verdiği kararların temyiz incelemesini yapmaktadır.
İdari Sözleşme Nedir?
İdari sözleşme, idare hukukunda tarafları arasında gerçekleşen bir sözleşme türüdür. İdari sözleşme, idarenin kamu hizmeti yürütme faaliyetlerinde kullanılan bir araç olarak kabul edilmektedir. Buna göre; idari hizmetlerde taraflar arasında bir anlaşmazlık çıkması durumunda, sözleşme tarafı olan idarenin, yargısal süreçleri ve hukuki düzenlemeleri yerine getirebilmesi için bu tür sözleşme düzenlenmektedir. İdari sözleşmeler, çeşitli alanlardaki kamu hizmetleriyle ilgili olarak yapılabilir. İdari sözleşmenin yapılması ve uygulanması sürecinde idari yargı düzeyleri belirli işlemler yapabilir ve uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olabilirler.
İdari Yargı Nedir?
İdari yargı, idare hukukuna ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde görevli yargı mercilerini ifade eder. Yani, idari işlemler ve eylemlerden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümünde yetkili olan yargı mercileri olarak tanımlanabilir. İdari yargı, idare hukukuna ilişkin uyuşmazlıkları çözemeyen genel mahkemelerin aksine özel bir yargı alanıdır. Bu nedenle, idari yargıda görev alan hakimler ve savcılar, idare hukukuna ilişkin uygulamalar ve bu hukuk alanıyla ilgili yasal mevzuat konusunda uzmanlaşmış kişilerdir. İdari yargıda verilen kararlar, Danıştay tarafından temyiz edilebilir.
İdari Yargı Düzeyleri Nelerdir?
İdari Yargı Düzeyleri Nelerdir?
İdari yargı, idare hukukunda uyuşmazlıkların çözümünde görevli olan yargı mercilerini ifade eder. İdari yargı düzeyleri ise idari yargı mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’dır. İdari yargı mahkemeleri, yerel olarak idari yargı yetkisine sahip olan mahkemelerdir. Bölge idare mahkemeleri ise idari yargıda ikinci derece mahkemelerdir ve idari yargı mahkemelerinin verdiği kararların temyiz incelemesini yapar. Danıştay ise en üst düzeydeki yargı merciidir ve bölge idare mahkemeleri ve idari yargı mahkemelerinin verdiği kararların temyiz incelemesini yapar.
İdari Yargı Mahkemeleri
İdari yargı mahkemeleri, idare hukuku alanında yerel olarak görev yapan ilk derece mahkemelerdir. İdari yargı mahkemeleri, idari işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde yetkilidir. Kamu personelinin disiplin cezaları, vergi cezaları, ihale işlemleri gibi konularda idari yargı mahkemeleri kararlar verir. İdari yargı mahkemelerinin kararlarına karşı, bölge idare mahkemelerinde temyiz başvurusu yapılabilmektedir. İdari yargı mahkemelerinde görülen davalarda, deliller sunulur, tanıklar dinlenir ve kesin karar verilir. Bu nedenle, idari sözleşme oluşturulurken uyuşmazlıkların çözümü için öncelikli olarak idari yargı mahkemeleri düşünülmelidir.
Bölge İdare Mahkemeleri
Bölge idare mahkemeleri, idari yargı sisteminde ikinci derece mahkemelerdir. İdari yargı mahkemelerinde verilen kararların temyizi, bölge idare mahkemelerine yapılır. Aynı zamanda, bölge idare mahkemeleri yerel idare mahkemeleri arasındaki anlaşmazlıkları çözmekte de görevlidir. Bu mahkemeler, idari yargıda önemli bir yer tutarlar ve bazı konuların tamamı veya bir kısmına bakan, özel nitelikteki bölge idare mahkemeleri de bulunur. İdari yargıda verilen kararların temyizine bakan bölge idare mahkemeleri, nihai karar mercii olan Danıştay’a götürülebilirler. Bölge idare mahkemelerindeki yargıçlar, idari yargı hukuku konusunda özellikle deneyimli kişiler arasından seçilirler.
Danıştay
Danıştay, Türkiye’de idari yargının en yüksek merciidir. Taraflar arasında çıkan idari uyuşmazlıkları son inceleme makamı olarak ele alır. Danıştay, yüksek mahkeme olarak, özellikle idari yargı mahkemeleri ve bölge idare mahkemelerinin verdiği kararları temyiz incelemesine tabi tutar. Ancak, Danıştay’ın temyiz yolu, sadece hukuka uygunluk açısından sınırlıdır. Ayrıca, Danıştay’ın teftiş kurulu, idare hukukuna ilişkin konuları görüşmektedir.
Danıştay, yasa gereği, kendisine yapılan başvuruları dört ay içinde sonuçlandırmakla yükümlüdür. Ancak, çok sayıdaki başvurular ve incelenmesi gereken dosyalar nedeniyle, bu süre genellikle uzamaktadır. Danıştay’ın aldığı kararlar idare hukukunda önemli bir yere sahiptir ve Türkiye’deki idari yargı sisteminin adil ve doğru işlemesi açısından son derece kritiktir.
İdari Yargı Düzeyleri Hangi Konularda Görevlidir?
İdari yargı düzeyleri, idari işlemler ve eylemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmekte görevlidir. Bu konular arasında kamu personelinin disiplin cezaları, vergi davaları ve ihale işlemleri gibi konular yer almaktadır. İdari yargı düzeyleri, idari hizmetin yerine getirilmesi, denetimi veya tesis edilmesi sırasında ortaya çıkan ve kamu otoritesi tarafından yapılan işlemleri de kapsamaktadır. Bu nedenle, idari yargı düzeyleri, vatandaşlar ile kamu kurumları arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde önemli bir rol oynamaktadır.
Uyuşmazlıkların çözümünde idari yargı düzeylerinin etkin rol oynaması sayesinde, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların kısa sürede ve adil bir şekilde çözülebilmesi mümkündür. Bu da vatandaşların kamu kurumlarından memnuniyet düzeyini arttırmakta ve toplumun huzurlu bir ortamda yaşamasını sağlamaktadır.
İdari Sözleşmelerde Uyuşmazlık Durumunda Hangi İdari Yargı Düzeyi Yetkilidir?
İdari sözleşmelerde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların çözümü için öncelikli olarak idari yargı mahkemeleri görevlidir. Ancak, idari sözleşmelerde yer alan tahkim şartı uyarınca uyuşmazlık çözüm yolu olarak tahkim de kullanılabilir.
Taraflar, idari sözleşmenin yapımı esnasında tahkim şartını anlaşmaya dahil edebilirler. Bu hüküm dahilinde uyuşmazlık çözümü tahkim yoluyla yapılır ve idari yargı mercilerine başvurulmaz.
