İdari Sözleşmelerde İdari Yargı Denetimi

İdari sözleşmelerde idari yargı denetimi konusuna bu yazımızda eğileceğiz. Öncelikle idari sözleşmelerin ne olduğuna bakacağız ve bu sözleşmelerde idari yargı denetimi hakkında detaylı bilgiler sunacağız. Ayrıca sözleşmeleri yapan tarafların yetkileri ve idari yargı denetimine tabi olup olmadıkları hakkında da bilgi vereceğiz. İdari yargı denetimi süreci ve unsurları, yetkisizlik denetimi ve kanunilik denetimi bu yazımızda ele alacağımız diğer konular arasında olacak. Ayrıca idari sözleşmelerin feshi sürecinde de idari yargı denetimine tabi olup olmadığına bakacağız. Son olarak, idari sözleşmelerde alternatif çözümler ve uygulanabilirlikleri hakkında bilgi vereceğiz.

İdari Sözleşmeler ve İdari Yargı Denetimi

İdari sözleşmeler, kamu idaresi ile gerçek veya tüzel kişiler arasında yapılan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde, taraflar arasında bir hizmet veya mal sağlanması söz konusudur. İdari sözleşmelerde, idari yargı denetimi, kamu hukukunun temelidir. Bu denetim sürecinde, idari mahkemeler, idari sözleşmelerin hukuka uygunluğunu ve tarafların yetkilerini denetleyerek adil bir karar verir. Ancak, idari sözleşmenin denetimi için, idari işlem gibi belli şartların sağlanması gerekmektedir. İdari yargı denetimi süreci hakkında daha fazla bilgi için, yetkisizlik denetimi ve kanunilik denetimi konularına da bakabilirsiniz.

İdari Sözleşme Yapan Tarafların Yetkileri

İdari sözleşme yapan tarafların yetkileri söz konusu olduğunda, bu yetkilerin idari yargı denetimine tabi olup olmadığı da önemli bir konudur. İdari sözleşmelerde, tarafların yetkileri yükümlülükleri belirlemek, kaynaklara erişmek ve yönetmek, hizmetleri sunmak, kararlar almak ve uygulamak gibi değerli işlemleri kapsar. Ancak idari sözleşmelerin tamamen özerk olması mümkün değildir. Tarafların anlaşmasına rağmen, idari sözleşmelerin bazı hükümleri yargısal denetime tabidir. Buna göre, idari sözleşme yapan tarafların yetkileri yargısal denetime tabi olabilir ve bu yetkilerin kullanımı hakkında yargı makamları tarafından çeşitli kararlar verilebilir.

İdari Yargı Denetimi Süreci ve Unsurları

İdari sözleşmelerin uygulanması sırasında meydana gelen uyuşmazlıkların çözümü için idari yargı denetimi devreye girer. İdari yargı denetimi süreci, yetkisizlik ve kanunilik denetimi unsurlarından oluşur. Yetkisizlik denetimi, mahkemenin dava konusuyla ilgili yargı yetkisi bulunup bulunmadığını tespit etmek için yapılan bir denetimdir. Kanunilik denetimi ise, idari işlemin kanunlara uygunluğunu denetim süreci olarak bilinir. İdari yargı denetimi süreci, idari işlemin usulle ve hukuka uygunluğunun denetiminden oluşur. İdari yargı denetimine tabi olacak bir idari sözleşmede, her iki tarafa da adil şekilde davranılması ve sözleşme hükümlerine uyulması gerektiği unutulmamalıdır.

Yetkisizlik Denetimi

İdari sözleşmelere yapılan itirazlarda bir diğer denetim türü de yetkisizlik denetimidir. Yetkisizlik denetimi, idari mahkemelerin kendilerine verilmemiş davaları veya bu davalarda yetkisiz olduklarına ilişkin iddiaları gözden geçirerek karar verme sürecidir.

Bu denetimde, idari mahkeme, davada kendisinin yetkisiz olduğunu düşünüyorsa, davayı usulüne uygun şekilde değerlendirip, kendi yetkisizliğine karar verir. Ancak mahkeme, davaya bakmaya devam ederse usulsüz işlem yapmış sayılır ve kararının iptali gündeme gelebilir.

Yetkisizlik denetimi uygulanırken, idari mahkemenin görevi, davada kendisinin yetkisiz olduğunu düşündüğü konuda kapsamlı ve kesin bir karar vermektir. Ancak kararın kesinleşmesi için davacının temyiz yolu açıktır.

Kanunilik Denetimi

Kanunilik denetimi, idari sözleşmelerde yer alan kararların hukuka uygunluğunun denetlenmesidir. Bu denetim, idari işlemlerde olduğu gibi, idareye ilişkin işlemlerin kanuna uygunluğunu denetim altına alır. Kanunilik denetimi sırasında, idare tarafından alınan kararın kanuna uygun olup olmadığı değerlendirilir. Eğer karar kanuna uygun değilse, mahkeme tarafından düzeltme yapılır. Kanunilik denetimi, idari sözleşme hükümlerinin hukuka uygun şekilde uygulanmasını sağlayarak, hukuk devleti ilkesinin korunmasına yardımcı olur.

İdari Sözleşmelerin Feshi ve İdari Yargı Denetimi

İdari sözleşmelerin feshi, birbirleriyle anlaşan tarafların karşılıklı mutabakatı ile veya yasal bir sebeple gerçekleşebilir. İdari yargı denetimi ise, idari makamların hukuka uygunluğunun ve yetki kullanımının incelenmesidir. İdari sözleşmelerin feshi de idari yargı denetimi kapsamına girer ve bu süreç idari mahkemeler tarafından incelenir. Ancak, idari sözleşmenin yasal dayanağı yoksa, idari yargı denetimi işlemi başlatılamaz. İdari sözleşmenin iptali, hakları koruma altına alınan tarafların da haklarını savunması açısından önemlidir.

Örnek Davalar

İdari sözleşmelerde idari yargı denetimi, örnek davalarla daha da netleşmektedir. Bir örnek davada, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin doğru bir şekilde uygulanıp uygulanmadığına dair bir idari yargı denetimi gerçekleştirilir. Bu denetimde, sözleşmenin tarafları arasındaki işlemler ve sözleşmeye uygun davranılıp davranılmadığı detaylı olarak incelenir.

Bir diğer örnek davada, idari bir kurumun özelleştirilmesiyle ilgili olarak sözleşme imzalanmış olabilir. Bu sözleşmenin uygulanması sırasında taraflar arasında anlaşmazlık çıkabilir. İdari yargı bu durumlarda, sözleşmeye uygun hareket edilip edilmediğine ilişkin bir denetim gerçekleştirir. Bu denetime ilişkin unsurları hakkında yukarıda detaylı bir şekilde açıklamalar yapılmıştır.

Her bir örnek davada, idari sözleşmelere ilişkin uygulamaların nasıl gerçekleştirildiği ve idari yargı denetiminin nasıl yürütüldüğüne dair detaylı açıklamalar yapılır. Bu sayede, sözleşme yapacak tarafların ne tür ayrıntılara dikkat etmeleri gerektiği konusunda bir fikir sahibi olunabilir ve işlemler daha sağlıklı bir şekilde yürütülebilir.

Dava Örneği 1

Dava Örneği 2

Dava örneği 2, idari sözleşmelerde idari yargı denetiminin nasıl uygulandığını daha ayrıntılı bir şekilde açıklar. Bu örnekte, devlet ile bir inşaat şirketi arasında yapılan bir sözleşme incelenmektedir. Sözleşmeye göre, şirket, kamu binalarının inşaatını tamamlayacak ve belirli bir tarihte bitirecektir. Ancak, şirket proje için yeterli finansmanı sağlayamadığı için sözleşme gereği işi bitirememiş ve devlet, sözleşmenin feshedilmesine karar vermiştir. Şirket, bu kararı kabul etmeyerek, idari yargıda dava açmıştır. İdari yargı, sözleşmede tarafların hak ve yükümlülüklerini, özellikle tarafların yetkilerini ve idari süreçlerin uygunluğunu değerlendirmiştir. Dava sonucunda, şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirmediği ve bu nedenle devletin sözleşmeyi feshetme hakkının olduğuna karar verildi. İdari yargı, sözleşmenin üstün özellikleri gereği sözleşme sürecinin mevzuata uygunluğunu da değerlendirmiştir.

İdari Sözleşmelerde Alternatif Streç Çözümler

İdari sözleşmelerin uyuşmazlık çıkarması durumunda, alternatif çözümler tercih edilebilir. Bu çözümler arasında arabuluculuk, tahkim gibi yöntemler bulunur. Arabuluculuk, tarafların anlaşması ile gerçekleşen bir uzlaşma yöntemidir. Taraflar, arabulucuya başvurarak anlaşmazlığı çözmeye çalışırlar. Tahkim ise tarafların anlaşması ile belirlenen hakemlerin kararı ile gerçekleşir. Bu yöntemler, idari yargıya göre daha hızlı ve ekonomiktir. Ancak, tarafların anlaşması gerektiği için her zaman uygulanabilir değildir.