İdari sözleşmeler, kamu kurumları tarafından özel kişi veya kurumlarla yapılan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin uygulanması ve yargılanması ise idari yargıya düşmektedir. İdari yargı, idare hukukuna ait uyuşmazlıkları çözmekle görevli olan yargı organlarıdır. İdari yargı yetkisi, idare hukukunda önemli bir konudur. Yetkili mahkeme, idari işlemlerin uygulanması ve yargılanmasında yetkili olan mahkeme olarak tanımlanmaktadır. İdare hukuku kapsamında, idari sözleşmelerin yargılanması da idari yargıya düşmektedir. Örneğin, İstanbul Deniz Otobüsleri (IDO) gibi kamu kurumları tarafından yapılan idari sözleşmelerin yargılanması da idari yargı tarafından gerçekleştirilmektedir.
İdari Sözleşme Nedir?
İdari sözleşme, idare hukuku kapsamında düzenlenen ve bir kamu kurumunun özel sektörle veya diğer kamu kurumlarıyla yaptığı sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, taraflar arasındaki ilişkiyi belirler ve genellikle idare tarafından belirlenen şartlar doğrultusunda yapılır. İdari sözleşmeler, idareyi yasal olarak bağlayan bir belgedir ve tarafların her biri bu belgeye uymak zorundadır.
İdari sözleşmeler, çeşitli sebeplerle sona erme ve değiştirme seçenekleriyle birlikte esnektir. Bu sözleşmeler, yasal düzenlemelerin gerektirdiğinden daha hızlı ve kolay bir şekilde değiştirilebilirler.
- İdari sözleşmeler kamu kurumlarının diğer kurum veya özel sektör ile yapmış oldukları sözleşmelerdir.
- İdareyi sözleşmeye bağlayan bir belgedir.
- Çeşitli sebepten dolayı esnektir ve değiştirilebilir.
İdari sözleşmeler genellikle, özel akitlere benzer şekilde düzenlenirler. Ancak, kamu kurumlarının bir yandan yasal düzenlemeleri takip etmek zorunda kalmalarından dolayı bu sözleşmelerde bazı farklılıklar bulunabilir. Bu nedenle, idari sözleşmelere özgü bazı özellikler bulunabilir.
| Özellikleri | Açıklaması |
| Kamu kurumlarını bağlar | Bağlayıcılığı yüksek sözleşmelerdir. |
| Şartlarını idare belirler | Genellikle idare tarafından şartlar belirlenir ve taraflar bu şartlara uymak zorundadır. |
| Sona erme ve değiştirme seçenekleri mevcut | Sözleşmenin şartları gerektiriyorsa veya idare tarafından belirtilmiş koşullar bulunuyorsa, sözleşme esneklik gösterir. |
İdari sözleşmelerde bu özellikler dikkate alınarak taraflar arasında belirli bir ilişki kurulur. İdari sözleşmelerin hükümleri yasal olarak bağlayıcıdır ve taraflar, belirlenmiş şartlara tam olarak uymakla yükümlüdürler.
İdari Yargı Nedir?
İdari yargı, idari işlemlerden kaynaklanan anlaşmazlıkların çözümünden sorumlu olan mahkemelerdir. İdari yargı, tıpkı adli yargı gibi yargı yetkisine sahiptir ve idari işlemlerin hukuki geçerliliğini ve doğruluğunu denetlemekle görevlidir. İdari yargı ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin idari davaları da görür.
İdari yargı organları, idari işlemler ve işlem niteliği taşıyan konuları ele alır. Bunlar, kişisel veya özel nitelik taşıyan anlaşmazlıkların yanı sıra kamusal konuları da kapsar. İdari yargı organları ayrıca, idari yasaların uygulanmasına ilişkin anlaşmazlıkları da ele alır ve yargılamaların sonucunda, idari işlem ve kararların geçerliliğine karar verir.
- İdari yargı organlarının görevleri:
- Anayasa ve hukukun üstünlüğünü sağlamak
- Yönetim eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemek
- Yönetim eylem ve işlemlerine karşı açılan davaları karara bağlamak
- Kamu hizmetleri ile ilgili uyuşmazlıkları çözmek
İdari Yargı Yetkisi
İdari yargı yetkisi, idari işlemlerin denetlenmesi ve idari davaların görülmesi ile ilgili olan bir yargı yetkisidir. İdari yargı, genel olarak idari işlemleri ve kararları denetler, vatandaşların yönelttiği idari davalara bakar ve bu konularla ilgili hukuki düzenlemeleri yapar. İdari yargı, idarenin tarafsızlık, yasallık ve hukuka uygunluğunu sağlamak için var olan yargı yetkisidir. Bu yargı yetkisi, idari mahkemeler tarafından kullanılır ve idari işlemlerin denetlenmesi, iptali ve tamamen feshedilmesi gibi sorunları ele alır.
Yetkili Mahkeme Nedir?
Yetkili mahkeme, bir davada karar verme yetkisine sahip olan mahkemedir. Türk hukukunda, mahkemelerin yetki alanları yasa ile belirlenmiştir. Yetkili mahkeme, davaya konu işlemin, yerin veya kişinin niteliğine göre değişiklik gösterir.
İdari yargıda da yetkili mahkemeler mevcuttur. İdari sözleşmelerin yargılanması gibi idari konuların görüşüldüğü davalar idari yargıda görülür. Bu davalar, idari işlem veya eylemlerle ilgili olduğunda idari mahkemeler tarafından alınırken, malvarlığı hakları ile ilgili olduğunda vergi mahkemeleri tarafından alınır.
Yetkili mahkemenin belirlenmesi, davanın açılmasından önce dikkatle incelenmelidir. Aksi halde, dava açma hakkınızdan mahrum kalabilirsiniz. Hangi mahkemenin yetkili olduğunu ve davanızın bu mahkemede açılması gerektiğini belirlemek için, uzman bir avukattan yardım almanız önerilir.
İdari Yargıda Yetkili Mahkemeler
İdari yargıda yetkili mahkemeler genellikle idari mahkemelerdir. Bunun sebebi, idari işlemlerin ve idari sözleşmelerin genellikle idari mahkemelerde yargılanması gerekliliğidir. İdari mahkemeler arasında ise üst derecede Danıştay, alt derecede ise idare mahkemeleri yer almaktadır.
Ayrıca, bazı özel durumlarda özel mahkemeler de idari yargıdaki rolünü üstlenebilir. Örneğin, vergi davalarında vergi mahkemeleri idari yargıda yetkilidir. Aynı zamanda, Kamulaştırma Kanunu hükümleri uyarınca da Kamulaştırma Mahkemeleri idari yargıda görev yapabilir.
İdari yargı alanında, yetki konusu oldukça karmaşık olabileceği için konunun uzmanı bir avukattan yardım almak önemlidir.
İdari Sözleşme Yargısı
İdari sözleşmelerde yargılama, idari yargının yetki alanına girer. İdari sözleşme yargısı, idari konuların yargılanmasında hangi mahkemelerin yetkili olduğunu belirler. Bu tür sözleşmeler, genellikle kamu kurumlarının özel sektörle yaptığı sözleşmelerdir. İdari sözleşme yargısı, taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların çözümlenmesi için önemlidir. İdari sözleşme yargısı kapsamında genellikle idare mahkemeleri ve vergi mahkemeleri yetkilidir. Ancak bazı durumlarda, diğer mahkemeler de yetkili olabilir. Yargılama sürecinde, tarafların avukatları, delilleri ve savunmaları ile mahkemeye başvurması gerekmektedir.
IDO (İstanbul Deniz Otobüsleri) Örneği
IDO, İstanbul’da deniz yoluyla ulaşım hizmeti sunan bir şirkettir. İşletme, idari sözleşmeler yapmakta ve bu sözleşmelere uyum sağlanması gerekmektedir. IDO ile ilgili bir dava örneği üzerinden idari yargılama süreci ele alınabilir. Örneğin, bir yolcu ile IDO arasındaki bir anlaşmazlık sonucunda, yolcu işletmeyi dava edebilir. Yargılamada, yetkili mahkeme, idari yargıdaki İstanbul Bölge İdare Mahkemesi olabilir. IDO, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile de idari sözleşme yapmaktadır ve bu sözleşme kapsamındaki uyuşmazlıklar için de yetkili mahkeme İdare Mahkemesi olabilir.
İdari sözleşmeler, yargılama süreçlerinde dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Taraflar, sözleşmenin hükümlerine uyumla yükümlüdür. Bu nedenle, rasyonel olmayan veya uygunsuz şartlar içeren sözleşmeler, yargılama sürecinde mahkeme tarafından iptal edilebilir. IDO gibi büyük şirketler, idari sözleşmelerin doğru şekilde hazırlanması ve uygulanması konusunda deneyimli bir hukuki ekibe sahip olmalıdır.
IDO ve İdari Sözleşmeleri
IDO, Türkiye’nin en büyük deniz otobüsü şirketlerinden biridir. Şirket, birden fazla idari sözleşmeye sahiptir. Bunlar arasında, ulaşım hizmetlerinin sağlanması için Belediyelerle yapılan sözleşmeler, liman işletmeciliği hizmetleri için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’yle yapılan sözleşmeler ve deniz araçlarının bakımı, onarımı ve modernizasyonu için yapılan sözleşmeler yer almaktadır.
Bu sözleşmeler, IDO’nun çeşitli kamu kurumları ve yerel yönetimlerle işbirliği içinde olduğunun bir göstergesidir. IDO, yasalara uygun bir şekilde faaliyet göstermek için bu kurumlarla işbirliği yapmakta ve idari sözleşmeler aracılığıyla karşılıklı hakların korunmasını sağlamaktadır.
Ulaşım ve liman hizmetleriyle ilgili idari sözleşmeler, kaliteli hizmetin sağlanması için büyük önem taşır. Bu sözleşmeler sayesinde, toplumun ulaşım ihtiyaçları karşılanmakta ve deniz yolu taşımacılığı daha güvenli hale getirilmektedir.
IDO’nun idari sözleşmeleri yönetmek ve korumak için idari yargı sistemi önemli bir rol oynamaktadır.
IDO Örneği Üzerinden Yargılama
IDO, Türkiye’nin en büyük deniz ulaşımı şirketlerinden biridir ve birçok idari sözleşme yapmaktadır. Bu sözleşmelerden biri olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile yapılan sözleşmeye konu olan idari davalarda IDO, İstanbul 4. İdare Mahkemesi’ne başvurmuştur. IDO, sözleşmeye aykırı davranan ve hizmetlerin bozulmasına neden olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne karşı dava açmıştır. Mahkeme, IDO’nun davasını kabul etmiş ve Belediye’nin idari usulsüzlük yaptığına karar vermiştir. Bu örnek, idari sözleşmelere konu olan davalarda yetkili mahkemenin önemini göstermektedir.
