İş hukukunda işverenin işçiye ekonomik tacizde bulunması sonucu işçilerin hakları da tartışma konusu olmuştur. İşverenin psikolojik baskı gibi yöntemleriyle işçinin sosyal ve ekonomik açıdan zarar görmesi de ekonomik taciz kapsamına girmektedir. İşyerinde bu tür tacizlere uğrayan işçilerin haklarının korunması ve mağduriyetlerinin giderilmesi için tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Tazminat miktarı, işçinin zararının miktarına göre belirlenmektedir. Ekonomik taciz neticesinde işyerinde çalışma koşullarının düzgünleştirilememesi durumunda işçi haklı olarak iş sözleşmesini feshedebilir. Bu nedenle işverenlerin ekonomik tacize yol açabilecek davranışlardan kaçınması ve işçileri koruyucu tedbirlerin alınması büyük önem taşımaktadır.
Ekonomik Taciz Nedir?
İşverenin işyerinde uyguladığı baskı, tehdit ve mobing gibi davranışlar sonucu işçinin zarar görmesi, iş hukukunda Ekonomik Taciz olarak bilinir. Ekonomik Taciz, işçinin psikolojik, sosyal ve ekonomik açıdan zarar görmesine neden olur. İşçinin maddi açıdan zarar görmesi, işini kaybetmesi, çalışma saatlerinin azaltılması ya da çalışma şartlarının kötüleşmesi gibi sonuçlar ile kendini gösterir. Bu nedenle, işçiler ekonomik tacize maruz kalmamak için mağduriyetlerini dile getirerek haklarını aramalıdır. İş yasalarına göre, işverenin işyerinde ekonomik taciz yaratması durumunda, işçinin zararlarının karşılanması ve mağduriyetinin giderilmesi için hukuki yollara başvurulabilir.
İşçinin Talepleri
İşyerinde ekonomik tacize uğrayan işçiler, bu duruma maruz kalmamak için önlem almakla birlikte, yaşadıkları mağduriyetin giderilmesi için de haklarını arayabilirler. İşçinin talepleri arasında en önemlisi, ekonomik tacizin işçinin maddi ve manevi zararlarının karşılanması için tazminat ödenmesidir. Tazminatın miktarı, uğranılan zararın miktarı ve niteliğine göre belirlenir.
İşçinin başka bir talebi de, ekonomik taciz sonucu işyerinde çalışma koşullarının düzgünleştirilememesi durumunda iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilme hakkına sahip olmasıdır. Bunun yanı sıra, işverenin ekonomik taciz yaratabilecek davranışlardan kaçınması ve işçileri koruyucu tedbirlerin alınması da önemlidir.
İşçinin mağduriyetlerinin giderilmesi ve önlem alınması için, işverenle görüşmeler yapılabilir ya da hukuki süreç başlatılabilir. İşçiler, sendikaları ya da işçi hakları konusunda uzmanlaşmış avukatları da arayarak destek alabilirler. Sonuçta, ekonomik tacize karşı harekete geçmek, işçilerin haklarının korunması için son derece önemlidir.
Tazminat
Ekonomik taciz sonucu işçilerin karşılaştığı maddi ve manevi zararların karşılanması için tazminat talebinde bulunmaları mümkündür. İşçinin talep ettiği tazminat miktarı, uğradığı zararların miktarına göre belirlenir. Tazminat talebine dair işçinin beyanı, işveren tarafından dikkate alınmalıdır. Herhalde, işveren tazminat ödemesini reddederse ve işçi de geri adım atmazsa, mahkemeye gitmeleri gerekecektir. Mahkeme, haklı görürse, işveren işçiye tazminat ödemekle yükümlüdür. Ancak tazminat talebi, yaşanan kayıpları tamamen ortadan kaldırmayabilir, çünkü manevi zararların tazmini genellikle güçtür ve belirli bir sınır vardır.
Zararın Miktarı
Ekonomik taciz sonucu işçinin uğradığı zararın miktarı tazminat miktarının belirlenmesinde önemli bir etkendir. Bu zararlar, işçinin maddi veya manevi olarak ortaya çıkabilecek kayıplarını içerir. Maddi zararlar, iş kayıpları veya işten çıkarılmaları sonucu kaybedilen ücretler gibi somut zararlar olabilir. Manevi zararlar ise, işçinin psikolojik veya duygusal sağlığı, itibarı veya çalışma ortamında yaşadığı olumsuz etkiler gibi soyut zararlar olabilir. Tazminat miktarı, işçinin uğradığı zarara bağlı olarak mahkeme tarafından belirlenir ve işçinin haklarının korunması amacıyla önemli bir yere sahiptir.
Haklı Fesih
İşverenin ekonomik tacizinin sonuçları işyerinde çalışma koşullarının düzgünleştirilememesiyle sonuçlanabilir. Bu durumda, işçi haklı olarak iş sözleşmesini feshedebilir. Yasalara göre, işçinin işverenin ekonomik tacizi nedeniyle haklı fesih yapabilmesi için öncelikle işyerinde yaşanan ağır şartların detaylı olarak belgelenmesi gerekmektedir. Ardından, işçi bu belgelerle birlikte dava açarak iş sözleşmesinin feshedilmesini talep edebilir. Yargı sürecinde gerekli belgelerin ve delillerin sunulması önemlidir.
- İşverenin ekonomik tacizi nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi, işçinin haklı nedenle işten çıkartılması durumunda işçiye sağlanan haklarla benzerdir.
- İşçi, iş sözleşmesinin feshedilmesi sonucunda kıdem tazminatına hak kazanabilir.
- İşçinin düzenli olarak aldığı ücretin yanı sıra, işverenin ekonomik tacizinden kaynaklanan maddi ve manevi zararların tazmini de talep edilebilir.
Haklı fesih sürecinde, işçinin işverenle iletişim kanallarını kullanarak meseleyi çözmeye çalışması önerilir. Ancak, işverenin çözüm üretmekten kaçınması durumunda, işçinin avukat yardımıyla dava açması gerekebilir.
Önleme ve Korunma
İşyerinde ekonomik taciz riskinin azaltılması için, işverenlerin aşağıdaki adımları atması gerekir:
- Toplantılarla işçilerin bilgilendirilmesi,
- İşyerinde adaletin sağlanması,
- İşçilere eşit davranılması,
- İşyerinde disiplinli bir ortamın oluşturulması,
- Tehdidin ve şiddetin önlenmesi,
- İş sözleşmelerinde ekonomik tacize yönelik hükümler yer alması.
Bunlar, işyerlerinde ekonomik taciz riskini azaltmak ve işverenlerin işçileri korumak için alacağı önlemlerdir.
