İş hukuku, işyerinde mobbinge maruz kalan işçilerin haklarını korumaktadır. Mobbing, işyerinde psikolojik taciz olarak tanımlanmaktadır. İşyerindeki bir ya da daha fazla çalışanın, bir başka çalışana sürekli olarak haksız ve kötü muamelede bulunmasıdır. İşçinin işverene karşı bazı hakları vardır. İlgili yasalar, işyerindeki sağlıklı bir çalışma ortamına yönelik olarak işverenlere çeşitli yükümlülükler getirmekte ve mobbinge karşı önlem almalarını öngörmektedir. İşçi, mobbinge maruz kaldığında işverenin bu soruna ilişkin gereken adımları atmasını talep edebilir ve durumun çözümü için gerekli makamlara başvurabilir.
Mobbing Nedir?
Mobbing, işyerinde yapılan psikolojik tacizdir. İşveren ya da çalışma arkadaşları tarafından gerçekleştirilen psikolojik taciz çeşididir ve çalışanın maruz kaldığı süreç içerisinde iş ortamındaki performansını etkileyerek işi bırakmaya sebep olabilir. Mobbing, hedef alınan çalışanın hedef gösterilmesi, iş arkadaşları tarafından dışlanması, iş ortamında sürekli olarak küçük düşürülmesi, işveren tarafından cezalandırılması, sürekli olarak takip edilmesi ve hatta fiziksel saldırıya maruz kalması gibi birçok yöntemle gerçekleştirilebilir. İşte bu nedenle bu durum, işyerindeki verimliliği olumsuz etkileyerek hem çalışan hem de işveren açısından ciddi sorunlara neden olabilir.
İşçinin Mobbing Karşısındaki Hakları
İşçilerin mobbinge karşı yasal hakları, mobbingin somut delillerle belirlenmesi halinde yürürlüğe girer. İşçiler mobbinge maruz kaldıklarında işverenlerine karşı bir takım önlemler alabilirler. Öncelikle işverene yazılı bir şikayet dilekçesi sunarak konu hakkında açıklama talep edebilirler. Bu talep işveren tarafından ciddiye alınmaz veya çözüme kavuşturulmazsa, işçi haklarını korumak için yargı yoluna başvurabilir. İşçiler ayrıca işyeri çalışma koşulları hakkında organizasyona veya sendikalarına şikayetlerde bulunabilirler.
İşçinin mobbing haklarına ilişkin yasal düzenlemeler, işverenin işyeri politikaları, mevzuat, çalışma yöntemi ve genel düzenlemelere uygun olarak konulmuştur. İşçiler, mobbing hakkını kullanma hakkı dışında herhangi bir hukuki yaptırımda veya işten çıkarılma gibi cezalandırmalarla karşılaşabilirler.
İşçinin mobbinge karşı haklarından biri de, işverenin mobbingi önlemesi ve gerekli önlemleri alması yükümlülüğüdür. İşveren bu yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, işçi, işyerindeki mobbing dahil her türlü haksız koşulda yargı yoluna giderek haklarını arama hakkına sahiptir.
İşçi, mobbing sonucunda işyerini terk etme hakkına sahiptir. İşveren bu durumda işçinin çıkarılmamasını ve korunmasını sağlamakla yükümlüdür. İşçi, işyerinden ayrılmak zorunda kalırsa, hakları korunmalı ve işverenin mobbingi önleme yükümlülüğünü yerine getirmediği tespit edilirse, tazminat hakkı elde edebilir.
İşçiler mobbinge karşı dava açmadan önce, işverenin çözüm arayışlarına devam edip etmediğine dair tüm kayıtları almalı ve belgelemelidir. Konunun hukuki sonuçlarını anlamak için uzman hukukçulardan yardım alınması tavsiye edilir.
İşverenin Mobbinge İlişkin Sorumluluğu
İşverenler, çalışanlarını mobbinge karşı koruma yükümlülüğü altındadır. Bu nedenle, iş yerinde mobbingin önüne geçmek için bazı önlemler almak zorundadırlar. İlk adım, işyerinde mobbinge karşı bir politika belirlemektir. İşverenler, mobbingin tanımını yapmalı ve çalışanlarına bu konuda eğitimler vermelidir. Ayrıca, mobbing riskinin yoğun olduğu departmanlar için özellikle önlemler alınmalıdır.
Bunun yanı sıra, işverenler, çalışma ortamının sağlıklı ve güvenli olmasını sağlamakla yükümlüdürler. Bu doğrultuda, çalışanların çalışma saatleri, iş yükü, iş koşulları vb. konularda aşırıya kaçılmamalıdır.
İşverenler, iş yerinde mobbingin varlığından şüphelendikleri durumlarda hızlı ve etkili bir şekilde hareket etmelidirler. İşverenlerin iş yasalarına uygun bir şekilde çalışanlarını mobbinge karşı koruduğu takdirde, çalışanların bu tür durumlara maruz kalma riski oldukça düşüktür.
İşyerinde Mobbing İddialarının Araştırılması
İşveren, işyerinde meydana gelen mobbing iddialarını ciddiye almaları ve gerekli önlemleri almaları gereklidir. İşveren, mobbing iddialarını araştırmalı, işçilerin ifadelerini dinlemeli, gerekirse şahitlerin ifadelerini almalıdır. İşveren, mobbing iddialarının doğru olup olmadığını tespit ettikten sonra çözüm önerileri sunmalı ve gerekirse mobbinge neden olan kişilerin disiplin cezaları almasını sağlamalıdır. Ayrıca, işyerinde bir mobbing kültürü oluşturan kişilerin çalışma ortamından uzaklaştırılması gerekebilir.
İşveren, mobbing iddialarına karşı duyarlı olmalı ve çalışanların her zaman mobbinge karşı koruma altında olduğunu hatırlamalıdır. Bu nedenle, işverenler, işyerinde bir mobbing şikayeti olduğunda, işçilerin haklarını korumak için etkili stratejiler geliştirmelidir. Bu, çalışanlara işyerindeki değişiklikleri bildirmenin yanı sıra, bir iletişim kanalı oluşturarak çalışanların sorunlarını çözmesi için yardımcı olmayı içerebilir.
İşçinin Mobbing Sonucu İşten Ayrılması Halinde Hakları
İşçinin mobbing nedeniyle işten ayrılması durumunda, işçinin bazı hakları bulunmaktadır. İşçi, mobbinge uğradığını ispatlaması halinde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. İşçi, işten ayrılmadan önce işverene mobbing uygulandığına dair yazılı bir şikayette bulunmalıdır. Bu şikayet işyerindeki yetkili kişiye veya işveren temsilcisine yapılabilir. İşçinin mobbing nedeniyle işten ayrılması durumunda, işverenin de sorumlulukları bulunmaktadır. İşveren, işyerinde mobbinge karşı gereken önlemleri almamışsa, işçiye tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu tazminat işçinin çalıştığı süreye, aldığı ücrete ve mobbingin süresine göre hesaplanır.
İşçinin Mobbing Şikayeti İçin Başvuru Yolları
İşçinin mobbing durumunda şikayet etmek için çeşitli yolları vardır. Bunlar arasında ilk olarak işverenin insan kaynakları bölümüne şikayette bulunmak yer alır. Eğer işveren bu durumu ciddiye almaz ya da yeterli önlemleri almazsa, işçi ilgili meslek odalarına, sendikalara ya da avukatlara başvurabilir. Ayrıca, işyerindeki mobbing nedeniyle işçinin sağlığına zarar verildiyse, işçi Sağlık Bakanlığı’na da şikayet edebilir. İlgili müdürlüklere ya da bakanlığa yapılacak şikayetler için gerekli dilekçeler hazırlanmalı ve belgeler sunulmalıdır.
Mobbing Davaları
Mobbing davaları, işçinin mobbing nedeniyle yaşadığı mağduriyetin giderilmesi için açtığı davalardır. İşçi, mobbinge uğraması sonrasında hukuki yollara başvurarak haklarını arayabilir. Davanın açılması için işçinin, mobbinge uğradığını kanıtlaması gerekmektedir. İşveren ise mobbing davası sonrası savunma hakkına sahiptir.
Mobbing davalarında, işçinin tazminat alma hakkı olabileceği gibi, işveren de cezalandırılabilir. Mahkeme kararı sonrası işveren, işçiye tazminat ödeme yükümlülüğü ile karşı karşıya kalabilir. Davada işçinin ve işverenin haklarına saygı gösterilir ve yargılama süreci adil bir şekilde ilerler.
Mobbing davaları, ciddi ve karışık bir konu olmakla birlikte, işçinin savunmasının etkili bir şekilde yapılması çok önemlidir. İşçinin şikayeti dikkate alınarak, deliller toplanır ve mobbingin kanıtlanması halinde, sonuca göre hareket edilir. Mobbing davalarında, avukat tutmak işçinin yararına olacaktır.
Mobbing İddiasının Kanıtlanması ve Tazminat Hakkı
Mobbing iddiasını kanıtlamak için işçinin elinde belgeler, tanıklar ve mesaj kayıtları gibi delillerin olması gerekmektedir. Bu delillerin toplanarak, mobbingin somut ve kesin olarak kanıtlanması ile işçi haklı çıkacaktır. Kanıtlanan mobbing davasında işçi, mobbing nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları karşılamak üzere tazminat talep edebilir. Maddi zararlar, gelir kaybı, işe gidip gelmek için yapılan masraflar gibi somut zararları içerirken, manevi zararlar sebep olduğu sıkıntı, korku ve üzüntü gibi kayıpları içermektedir.
İşçi bu zararlarının tazminini talep edebilirken, işverenin mobbing nedeniyle işçiye uygulamış olduğu tavrının hukuka aykırı olduğunun da tespit edilmesi halinde, işveren de mobbing nedeniyle maddi ve manevi zararlar karşılamak üzere tazminata mahkum edilebilir. Bu nedenle, işverenin mobbing konusunda gerekli önlemleri alarak çalışanlarını koruması ve mobbing uygulamasından kaçınması gerekmektedir.
Mobbing iddiası ile açılan davalarda tazminat miktarı, mobbingin süresi, işçinin hangi yöntemlerle ve ne kadar süreyle mobbinge maruz kaldığı gibi birçok faktöre bağlı olarak belirlenmektedir. İşçinin avukat aracılığıyla açtığı davalar genellikle uzun sürmekte, ancak haklı olduğu durumlarda yargılamanın sonunda kazanılan tazminat miktarı, işçi için oldukça yüksek olabilmektedir.
Bu nedenle, mobbingin kanıtlanması halinde işçi, hukuki olarak tazminat talebinde bulunarak, mobbing nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları karşılamak üzere hukuki hakların tam ve eksiksiz bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
İşverenin Mobbingden Sorumlu Tutulması
İşverenin mobbinge sebep olması durumunda, işveren mobbingden sorumlu tutulur ve cezalandırılabilir. İşveren, işyerinde yapılacak olan psikolojik tacize karşı önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür. İşveren, elindeki mevcut deliller ışığında işçinin mobbinge uğradığını tespit ederse, gereken tazminat ödemesi yapmakla yükümlüdür. Bu tazminat, işçinin yaşadığı psikolojik rahatsızlık sebebiyle uğradığı zararları teminat altına alacak nitelikte olmalıdır. Ayrıca, işçinin mobbing nedeniyle işten ayrılması halinde, işveren işçiye kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
Bir işveren mobbinge sebep olursa, bu durum hukuki sorumluluk doğurur ve işveren hakkında hukuki süreç başlatılabilir. İşverenin mobbing sebebiyle uğratılan maddi ve manevi zararların tazmin edilmesi gerekmektedir. İşveren, mobbing davalarında iddiaların kanıtlanması için gereken delillerin toplandığı süreci yürütmekle sorumludur. Ayrıca, işyerinde mobbingin varlığına dair iddiaların araştırılması işverenin sorumluluğu altındadır. Bu konuda işverenin ihmali de hukuki takibatın sebebi olabilir.
Sonuç
Sonuç olarak, işçinin mobbinge maruz kalması durumunda öncelikle kendisini korumak için yapabileceği birçok adım bulunmaktadır. İşverenin görevleri ve sorumlulukları konusunda bilinçli olmak, mobbing şikayetlerini gerekli makamlara iletmek ve gerekli kanıtları toplamak işçinin en önemli hakları arasında yer almaktadır. İşverenin mobbing konusunda aldığı önlemler ve çalışanların haklarını korumaya yönelik tutumu, işçinin işyerindeki çalışma ortamını derinden etkilemektedir. İşçinin haklarının korunması ve mobbing mağduriyetinin önlenmesi için işverenin gerekli önlemleri alması, işyerinde adaletli bir çalışma ortamının sağlanmasını ve çalışanların motivasyonunu artıracaktır.
